Bankalar Neden E-Fatura Hizmetini Ücretsiz Veriyor ?

Türkiye de devletin dijitalleşmesinin en önemli adımlarından biri e-fatura sistemine geçiş olmuştur. Halen daha devam eden süreç içinde devletin izin verdiği özel entegratör üzerinden gerçekleşen entegrasyonun entegratör, yazılım firması ve kullanıcı olarak üçayağı oluşmakta. Yazılım firmaları kendi ERP yâda muhasebe programlarına çalıştıkları özel entegratörler ile bağlantı sağlayarak faturaların ERP üzerinden direk gönderilmesini sağlamaktalar. ERP kullanmayan kullanıcılar ise entegratörlerin portalleri üzerinden faturayı girip gönderim sağlayabilmekteler.

Sonuçta E-fatura ekosistemi içerinde belli bir katma değer oluşmakta. Sistemin temel sponsoru diyebileceğimiz kullanıcı fatura gönderim-alım ve saklama için belli bir ödeme yapmakta, entegratör firma ile çalışan yazılım firmaları bundan pay almakta.

Pazarın belli bir hacme ulaşması entegratör ve yazılım firmalarının dışında farklı kesimlerinde dikkatini çekmiş olmalı ki bankalar e-fatura pazarına adım attılar.

Şuan temel olarak bir bankanın agresif pazarlama stratejisi dışında yeni bankaların da pazarın domino edilmeye çalışıldığını görmekteyiz.

Firmalara, şirketlere ücretsiz e-fatura kullanım sunan bankaların birçok kullanıcıyı kendilerine çektiğini biliyoruz. Pazarda şu banka ücretsiz veriyor siz neden bu kadar ücret alıyorsunuz diye serzenişleri duyuyoruz. Öncelikle şunu tekrar hatırlatmakta yarar vardır. Eğer bir ürün için ödeme yapmıyorsanız ve size ücretsizse deniliyorsa biliniz ki ürün sizsiniz.

Bankalarda ücretsiz dedikleri e-fatura kullanım karşılığında eğer o banka ile çalışmıyorsanız o bankada hesap açmanızı ve çalışmanızı istemekteler. En önemli konu ise size gelen tüm alım faturalarınız ve sizin tüm satış faturalarınız, hatta bu faturaların içerikleri bankanın veritabanında tutulmakta. Banka ile kullanım sözleşmenizde yazmıyorsa banka sizin tüm bu verilerinize teknik olarak ulaşabilir, sizin mali durumunuzu analiz edebilir, hangi ürünleri kimlerden aldığınızda, hangi ürünleri kimlere sattığınıza kadar detaylı bilgiyi elde edebilir. Bankaların e-faturadan almadıkları ücreti farklı ürünler pazarlayarak elde etme yoluna gidecekleri kesin. Kredi kartından sağlığa, sigortadan araç kiralamaya kadar varan birçok alt sektörlerde faaliyet gösteren bankaların sürekli tacize varan aranmalarına hazırsanız sorun yok demektir.

Burada değinebileceğimiz ikinci bir konu ise destek. Bankaların müşteri hizmetlerine ulaşmakta zorlanırken, e-fatura gibi saniyesında kesilmesi gereken bir evrakın gönderilmesinde sorun yaşadığınızda destek almak için müşteri hizmetleri ile uğraşmak karşılaşılabilecek en büyük sorun olabilir.

Bankaların e-fatura ekosistemi olumsuz yönde etkilemelerine karşın birçok yazılım firmasının ürünleriyle bu bankaların e-fatura entegrasyonu bitirdiğini yâda yapmadığını belirtmek isteriz. Sonuç olarak devletin sağladığı GIB portal gibi manüel bir portal üzerinden fatura kesmek zorunda kalıyor olacaksınız. Piyasada yazılım firmalarının geliştirdiği ve e-fatura göndermenin dışında birçok modüllerle işletmelerin muhasebe, stok, planlama, finans, üretim vb birçok operasyonunu takip etmelerini sağlayan ürünleri kullanamamış olma durumu ile karşılaşılmakta.

Bankaların bu süreç içerisinde e-fatura ürünlerinin içerisine basit muhasebe modülleri de içeren yazılımlar eklediğini ve bunları da bazen ücretsiz bezende belli sürelerle ücretsiz verdiklerini duyuyoruz. Sonuçta aynı e-fatura ekosistemi gibi ERP yazılımları sektörü de kendine has bir domain. İşletmelerin gelişen gereksimlerine hızlı çözümler üreten aktörlerin devam ettiği bir bu ekosistemde yazılım firmaların elde ettikleri birikim ve tecrübe ile bankaların pazarlama tekniklerinin rekabetinin yazılım firmaları lehine sonuçlanacağını düşünenlerdenim.

Sürecin sonunda bankaların ücretsiz verdikleri e-fatura ve ERP yazılım hizmetlerini belli bir zaman sonra ücretli hale getireceklerini görmemiz imkân dâhilinde. Diğer ihtimal ise verilen hizmetlerin bu şekilde sürdürülür olmaktan çıkıp tümden kapatılması olabilir. Bunun dışında bankaların bu alandaki şirketlerini bünyelerinden komple çıkartıp bağımsız birer entegratör yâda yazılım firması haline getirmesi ve sektördeki diğer aktörler gibi ekosistemin kendi şartlarına dâhil olarak faaliyet sürdürmesi olanak dâhilinde. Son ihtimal ise bankaların bu birimlerini yerli yâda yabancı şirketlere satıp bu alandan çıkmaları olabilir.

Burada özel entegratör firmalarının, bankaların oluşturdukları haksız rekabeti durdurmak için neden yasal haklarını kullanma yoluna gitmediklerini sormak gerekir. Devletin ilgili kurumlarının da entegratör firmaların entegratörlük dışında farklı alanlarda faaliyet göstermemeleri gibi bir yasal zorunluluğu getirmeleri uygun olacak kanaatindeyim. Çünkü özellikle ERP sektöründe faaliyet gösteren şirketlerinde entegratör lisansı ile faaliyet gösterdiklerini biliyoruz. Yine bazı entegratör firmalarının portallerine ERP- muhasebe paketleri eklediklerini görüyoruz.

E-ticaret, yemek ve kurye firmalarının birbirlerinin alanlarına girmesi gibi banka, yazılım şirketleri ve özel entegratör firmaları birbirlerinin pastasına göz dikmiş görünüyor. Belli bir noktada pazarın doyum noktasına geleceğini düşündüğümüzde aktörlerin kendi uzman oldukları alanlarda katma değer üretmeye yoğunlaşmalarının, iş ortaklarının alanlarına girerek kendi partnerlerine zarar veren agresif davranışlardan kaçınmalarının daha doğru olacağını düşünenlerdenim. Son kertede belli sayıda firma kalacak ve ayrışma kaçınılmaz olacaktır. Belli sürecin sonunda yazılım firmaları banka ve ERP sahibi entegratör firmalarıyla entegrasyon yapmayacak.

ERP üreten yazılım firmaları müşterisini özel entegratöre yönlendirme de daha olanaklı görünmekte. Eğer özel entegratör firma kendisi portali üzerine ERP koyacak olursa, bir noktadan sonra yazılım firmaları ERP’si olan özel entegratörlerle çalışmama kararı alacaktır. Daha doğrusu almaları gerekir. Nasıl ücretsiz özel entegratörlük hizmeti verip yazılım firmalarında pazarını daraltan bankalarla entegrasyon yapılmıyorsa, ERP hizmeti sunan özel entegratörlere karşıda benzer tavır alınmalı.

Kontör fiyatlarını belirleyenler özel entegratör firmaları. Yazılım firmaları müşterilerine onların belirlediği fiyatlardan kontör vermekte. Çoğu zamanda yazılım firmaları bu ekosistemi omuzlayan temel aktör olarak karşımıza çıkmakta. Hem bankaların hem de özel entegratörlerin pazarın yükünü çeken yazılım firmalarına karşı takındıkları tavrı doğru bulmuyorum. Yazılım firmalarının birlik olup pazarı olumsuz etkileyen oyuncuları uyarması, tavır alması herkesin yararına olabilecek bir aksiyon olabilecektir.